۸ اردیبهشت ۱۳۸۸

خصوصي‌سازي: واگذاري مدارس به حوزه

شايد تيتر امروز (سه‌شنبه 8 اردي‌بهشت) روزنامه اعتماد ملي را درباره واگذاري 4200 مدرسه به حوزه علميه قم ديده باشيد. تفصيل خبر كه البته مربوط به چند روز پيش است در صفحه 18 اين روزنامه آمده است (به نظرم خبر اعتماد ملي اشتباهاتي در مورد اين كه چه كساني حرف زده‌اند دارد).

چون منبع اصلي اين خبر، تا جايي كه من مي‌دانم، خبرگزاري مهر است، بد نيست روند اطلاع‌رساني درباره آن را به نقل از اين خبرگزاري دنبال كنيم.

مهر ابتدا در 29 فروردين خبري دارد به نقل از اصغر عبداللهي، معاون مالی و اداری مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران، كه در آن عبداللهي به مهر گفته كه "تفاهم نامه واگذاری بیش از چهار هزار مدرسه در سراسر کشور به امضای مدیر حوزه علمیه قم و وزیر آموزش و پرورش" رسيده است.

جزئيات بيش‌تر خبر از اين قرار است:
در این تفاهم نامه که به امضای آیت الله مقتدایی به نمایندگی از حوزه علمیه و علی احمدی وزیر آموزش و پرورش رسید، 4 هزار و 200 واحد آموزشی در مقاطع ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان به مدت 5 سال به مراکز حوزوی واگذار می شود.
وی افزود: در این تفاهم نامه تأمین فضای آموزشی در قالب واگذاری مدارس، تأمین مدیر با توافق حوزه، تأمین کادر تخصصی برعهده وزارت آموزش و پرورش، تأمین محتوای دینی و فرهنگی، فعالیتهای فوق برنامه فرهنگی و تربیتی و ارائه خدمات مانند مستخدم و تأمین هزینه های جاری از تعهدات حوزه است.
وی با بیان اینکه اجرای این آیین نامه منوط به تدوین آیین نامه و ضوابط اجرایی است گفت: یپش بینی می شود با تدوین این مقررات، گروهی از این مدارس در مهر ماه سال جاری به حوزه های علمیه واگذار شود.
معاون مالی و اداری مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران گفت: با امضای این تفاهم نامه، امکان واگذاری مدارس آموزش و پرورش به نهادهای مختلف حوزوی مانند مرکز مدیریت خواهران و برادران، جامعه المصطفی العالمیه و دیگر نهادهای حوزوی فراهم شده است.
سه روز بعد در اول اردي‌بهشت مهدي نويد ادهم، دبیرکل شورای عالی وزارت آموزش و پرورش، در مورد خبر قبلي به مهر مي‌گويد"این واگذاری‌های هیچ تاثیری در مواد آموزشی سه دوره تحصیلی نخواهد گذاشت و تنها مدیریت مدارس به این واحدها سپرده می‌شود". در خبر قبلي البته چيزي در مورد محتواي آموزشي نبود كه قرار به تاييد يا تكذيب آن باشد.

نويد ادهم مي‌گويد كه "طی سالهای اخیر مدیریت برخی از مدارس به سازمانهای غیردولتی واگذار شده است"، و تاكيد مي‌كند كه "این مدارس در چارچوب مشخص و طبق ضوابط آموزش و پرورش به این سازمانها واگذار شده است و [اين سازمان‌ها] نمی‌توانند به صورت مختار عمل کنند... بعد از واگذاری مدارس به حوزه علمیه مواد آموزشی و کتب درسی دانش آموزان آن با مدارس دیگر تفاوتی نخواهد داشت".

از صحبت‌هاي مسئول حوزوي البته برمي‌آيد كه در اين مدارس حوزه "محتوای دینی و فرهنگی، فعالیتهای فوق برنامه فرهنگی و تربیتی" را تامين خواهد كرد. اين‌ها بعضي به كتب درسي هم مربوط هستند، و برخي ديگر جزء محتواي آموزشي هستند، اما نه لزوماً در كتب درسي.

وقتي مهر درباره تعداد مدارس از ادهم مي‌پرسد مي‌گويد كه "تعداد هنوز مشخص نيست"، اما به نكته ديگري اشاره مي‌كند كه جزئيات بيش‌تري را نسبت به خبر دقيقِ معاون مالي و اداري حوزه علميه خواهران دربردارد: "تفاهم نامه 10 تا 15 ساله‌ای بین مدیریت حوزه علمیه قم و معاونت امور مشارکتهای مردمی آموزش و پرورش به امضا رسیده است". دقيقا معلوم نيست اما كه تفاهم نامه 10 تا 15 ساله به چه معنايي است؟ حداقل 10 سال و به طور مشروط 15 سال؟ يا چه چيز ديگري؟

چهار روز بعد از اين، در 5 اردي‌بهشت، فرشاد ابراهيم‌پور، معاون وزير آموزش و پرورش و "رئیس سازمان مدارس غیر دولتی و توسعه مشارکتهای مردمی"، با تاكيد بيش‌تري مي‌گويد: "هنوز تعداد این مدارس مشخص نیست و اصلا در تفاهم نامه همکاریهای حوزه و آموزش و پرورش سخنی از واگذاری چهار هزار مدرسه نیامده است". البته قبلاً خوانده‌ايم كه صحبت از 4000 مدرسه نيست؛ به گفته مسئول حوزوي تفاهم نامه شامل 4200 مدرسه مي‌شود، پس تا اين‌جا چيزي تكذيب نشده است.

ابراهيم‌پور درباره زمينه قانوني چنين واگذاري‌اي توضيح داده است:
قانون مدیریت خدمات کشوری و قانون بودجه سال 1388 کل کشور مقرر کرده است که به استناد بند 4 ماده 13 این قانون، مدیریت برخی از واحدهای آموزشی وزارت آموزش و پرورش به موسسات و نهادهای تعاونی، خصوصی و بازنشستگان شاغل در آموزش و پرورش واگذار شود.
رئیس سازمان مدارس غیر دولتی و توسعه مشارکتهای مردمی ادامه داد: در راستای اجرای این مصوبه قانونی، بررسیهایی در آموزش و پرورش انجام گرفت که طبق آن تعدادی از نهادها فراخوانده شدند که یکی از آنها حوزه علمیه قم بود اما تاکنون آیین نامه اجرایی، تعداد مدارس و نحوه واگذاری آنها تدوین نشده است.
نكته عجيب اين است كه در خبر اول از قول مسئول مالي شاغل در حوزه، هم تعداد مدارس به دقت اعلام شده، هم مدت واگذاري، و هم اين كه تفاهم‌نامه بين چه كساني - مقتدايي و علي‌احمدي - امضا شده؛ پس از آن هم هيچ خبري از قول مسئولان حوزه در تاييد يا تكذيب اقوال بعدي مسئولان آموزش و پرورش نقل نشده.

از آن گذشته، هيچ يك از مسئولان آموزش و پرورش كه درباره خبر اظهار نظر كرده‌اند، نگفته‌اند كه اصل تفاهم‌نامه كه اصغر عبداللهي جزئيات آن را اعلام كرده وجود نداشته. آن‌ها بر وجود آن صحه گذاشته‌اند. تنها رئیس سازمان مدارس غیر دولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی گفته است كه "تاکنون آیین نامه اجرایی، تعداد مدارس و نحوه واگذاری آنها تدوین نشده است".

معلوم نيست كه اگر آيين نامه اجرايي "نحوه واگذاري" مدارس هنوز تنظيم نشده، پس تفاهم‌نامه چگونه تنظيم شده است؟ مسئول حوزوي هم اشاره كرده بود كه "آیین نامه و ضوابط اجرایی" هنوز تدوين نشده اما اين را براي اين گفته بود كه اضافه كند "پيش بینی می‌شود با تدوین این مقررات، گروهی از این مدارس در مهر ماه سال جاری به حوزه های علمیه واگذار شود".

يعني مسئله ديد حوزه ظاهراً اين است كه قرار است 4200 مدرسه بر طبق تفاهم‌نامه به آن‌ها واگذار شود، اما "تحويل" اين مدارس پس از تنظيم ايين نامه اجرايي آغاز خواهد شد كه پيش بيني زمان تحويل هم از اول سال تحصيلي آينده است.

چيزي كه در هيچ يك از اين خبرها نيامده، تعهدات مالي احتمالي طرفين است.

اين واگذاري طبق بند 4 ماده 13 قانون مديريت خدمات كشوري به "موسسات و نهادهای تعاونی، خصوصی و بازنشستگان شاغل در آموزش و پرورش" صورت گرفته. ظاهراً تنها موردي كه ممكن است از اين ميان بر حوزه علميه قم صدق كند همان موسسه خصوصي است.

اين مورد خاص در واگذاري به موسسه خصوصي از قضا بسيار سرشت‌نما است....

هیچ نظری موجود نیست: